Εθισμός στην άσκηση: Yπάρχει;

Ξέρεις ότι η καλή διατροφή σε συνδυασμό με την άσκηση, είναι απαραίτητη όταν γίνεται για την βελτίωση και τη διατήρηση μίας καλής φυσικής κατάστασης και μίας γενικότερης υγείας. Και είναι κάτι που σου συστήνουμε ξανά και ξανά να κάνεις. Μπορεί όμως να γίνει ιδιαίτερα επικίνδυνη και κακή για την υγεία, όταν κάποιος γυμνάζεται σε πολύ έντονα επίπεδα για μεγάλη χρονική περίοδο, συνδυάζοντας ταυτόχρονα και μια διατροφή η οποία δεν καλύπτει τις σωματικές του ανάγκες.

Εθισμός στην άσκηση: υπάρχει;

Η εμμονή στην αναγκαστική άσκηση, είναι ένα είδος εθισμού στον οποίο αντί να γίνεται η άσκηση με μέτρο, φτάνει στο σημείο της υπερβολής. Έρευνες δείχνουν ότι τα άτομα που αναπτύσσουν εμμονή με την άσκηση μπορεί να έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση, υπερβολική ανησυχία για τα κιλά τους καθώς επίσης μπορεί να συνυπάρχει κατάθλιψη ή υπερβολικό άγχος ή ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή. Επαγγελματίες της ψυχικής υγείας θεωρούν την καταναγκαστική άσκηση ως σύμπτωμα ψυχικής διαταραχής η οποία μπορεί να επηρεάζει και τις διατροφικές συνήθειες των ασκούμενων ή να συνυπάρχει και με διατροφική διαταραχή.

Τι συμβαίνει στο σώμα

Η υπερβολή άσκηση μελλοντικά εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για μυοσκελετικά προβλήματα, μόνιμο πρόβλημα στα οστά και τους τένοντες ή τους συνδέσμους, χρόνια κόπωση και καρδιακά προβλήματα. Επίσης μπορεί να επηρεάσει και το ανοσοποιητικό, διότι εξαντλώντας σε υπερβολικό βαθμό κάποιος τον οργανισμό του, τότε οι άμυνες ΄΄πέφτουν΄΄ και ο οργανισμός είναι πιο ευάλωτος στο να προσβληθεί από κάποια ασθένεια. Η υπερβολική άσκηση επίσης μπορεί να οδηγήσει το σώμα μας στο να κάψει μυϊκό ιστό αντί για λίπος. Αυτό γίνεται όταν καταναλώνει ο οργανισμός τις ουσίες που χρειάζεται για να ανταποκριθεί στην έντονη άσκηση. Επίσης τα υπερβολικά ποσοστά χαμηλού λίπους και αυξημένης άσκησης, μπορούν να προκαλέσουν διάφορες ορμονικές ανισορροπίες όπως η παραγωγή και έκκριση κορτιζόλης και αδρεναλίνης. Η ορμονική αυτή διαταραχή μπορεί να επιβαρύνει το μυϊκό σύστημα οδηγώντας σε μυοσκελετικούς τραυματισμούς ή να ευθύνεται για συμπτώματα όπως αυπνία, και έλλειψη συγκέντρωσης. Επίσης στις γυναίκες, η υπερβολική άσκηση καθώς και τα επικίνδυνα χαμηλά ποσοστά λίπους μπορούν να οδηγήσουν σε αμηνόρροια ή ακόμη να επηρεάσει αρνητικά την γονιμότητα.

Μήπως η άσκηση φτάνει στα όρια του ψυχαναγκασμού;

Ορίστε μερικά σημάδια που επιβεβαιώνουν ότι ίσως η σχέση σου με την άσκηση είναι ψυχαναγκαστική.

• Ο τρόπος που αισθάνεσαι καλά με τον εαυτό σου, έχει να κάνει με το πόσο σκληρή προπόνηση έκανες ή με το πόση ώρα προπονήθηκες.

• Kαταφεύγεις στην άσκηση για να αποφύγεις σημαντικές ασχολίες όπως είναι η δουλειά ή κάποια άλλη σοβαρή υποχρέωση.

• Αισθάνεσαι υπερβολικό άγχος, ενοχή ή θυμό αν χάσεις μια μέρα προπόνηση.

• Δεν νιώθεις ικανοποίηση με το αποτέλεσμα της άσκησης ή δεν την απολαμβάνεις ευχάριστα.

• Η γυμναστική γίνεται κάτι σαν ¨τιμωρία¨ για κάτι που έφαγες. Η αντίστροφα μπορεί να περιορίσεις τα γεύματά σου επειδή δεν ασκήθηκες μια μέρα.

• Γυμνάζεται λάθος ώρες ή στιγμές π.χ. μεσάνυχτα ή ώρες που μπορεί να υπάρχει καύσωνας ή προσπαθείς να γεμίσεις τον χρόνο σου εκείνες τις ώρες.

• Γυμνάζεται ακόμη και όταν δεν έχεις όρεξη να γυμναστείς, όταν είσαι τραυματισμένος ή άρρωστος, χωρίς να δίνεις στο σώμα του τον απαραίτητο χρόνο να αναπαυθεί ή αναρρώσει.

• Περιορίζεις ή αποφεύγεις τις κοινωνικές σου δραστηριότητες και απομακρύνεται από τον κοινωνικό σου περίγυρο προκειμένου να μη χάσεις μια προπόνηση.

5 βασικές αρχές για υγιή άσκηση

• Μην υπερβάλλεις στο χρόνο άσκησης. Το σωστό χρονικό όριο εξάσκησης είναι από σαράντα λεπτά μέχρι μία ώρα και ένα τέταρτο. Συνήθως προτείνεται 15 λεπτά ζέσταμα, 30-40 λεπτά ασκήσεις ενδυνάμωσης και 10-15 λεπτά αποθεραπεία. Αυτός ο χρόνος είναι παραπάνω από αρκετός εάν ο ρυθμός, η ένταση και οι αντιστάσεις είναι σωστά προγραμματισμένες και ρυθμισμένες για τους στόχους σου.

• Μην φτάνεις το σώμα σου σε σημεία εξάντλησης όταν ασκείσαι. Αν δεν νιώθεις καλά να σταματάς την προπόνηση χωρίς να πιέζεσαι να την ολοκληρώσεις. Να θυμάσαι ότι η άσκηση έχει ως στόχο να σε κάνει να νιώσεις ευεξία και όχι κόπωση.

• Φρόντισε να καταναλώνεις πολλά υγρά ώστε να αποφύγεις την αφυδάτωση. Η κακή ενυδάτωση είναι ένας από τους κύριους παράγοντες, ώστε να αυξηθούν οι πιθανότητες αφυδάτωσης κάνοντας λιγότερο ελαστικές τις μυϊκές ίνες, πράγμα που αυξάνει τον κίνδυνο για βλάβες.

• Επιδίωξε να κοιμάσαι επαρκώς (8ώρες είναι το ιδανικό), ώστε να αναπληρώνει το σώμα σου την χαμένη ενέργεια της ημέρας αλλά και για να γίνει η σωστή αποκατάσταση του μυϊκού σου ιστού αποφεύγοντας πιθανούς μυοσκελετικούς τραυματισμούς.

• Όσον αφορά στη διατροφή, θα πρέπει να προσαρμόζεις τις διατροφικές σου επιλογές ανάλογα με την άσκηση και τις καθημερινές σου συνήθειες, ώστε να μην φτάσεις να κάνεις υποθερμιδική διατροφή επιβαρύνοντας τον οργανισμό σου. Πιθανόν να χρειαστείς την καθοδήγηση από κάποιο διατροφολόγο. Ιδιαίτερα αν ξεχνάς να καταναλώνεις συχνά και μικρά υγιή γεύματα, ο διατροφολόγος μπορεί να σου προτείνει κάποια συμπληρώματα αντικατάστασης γευμάτων που περιέχουν τις απαραίτητες ουσίες και θερμίδες.